Devir ile Tork Arasındaki İlişki Nedir?

Devir veya devir sayısı , bir nesnenin dakikada kendi ekseni etrafında kaç tur attığını belirtir. Tork ise eksen etrafındaki dönmeyi sağlayan kuvvet tarafından oluşturulur. Tork, döndürme momenti şeklinde de adlandırılmaktadır. Devir ile tork arasında ise ters orantı vardır. Aynı güçteki bir motorda devir sayısı ne kadar arttırılırsa motorun üreteceği tork o kadar azalacaktır.

Devir sayısının yüksek olması herkes tarafından bir makinenin veya aracın kalitesini tarif etmede çokça kullanılır. Fakat her zaman devir sayısının yüksek olması o makinenin daha iyi olduğuna mı işarettir?



Devir sayısının yüksek olması, elbette makinenin veya aracın daha yüksek hızlarda ve seri olarak işlem yapmasını sağlar. Fakat aynı güç değerinde olan iki motordan devir sayısı yüksek olanın torku daha düşük, devri düşük olanın ise tork üretme kapasitesi daha fazladır. Yani sadece devir sayısına bakarak motorun veya makinenin kapasitesini belirleyemeyiz. Bu durumu farklı örnekler ile pekiştirebiliriz.



Otomobillerde motorun ürettiği maksimum tork ve hız değerleri vardır. Eğer otomobili düşük viteste kullanırsak daha yüksek tork elde ederiz. Bu yüzden ilk kalkışlarda ve rampalarda düşük viteste araç kullanılır. Aynı şekilde araç belli bir devire ulaştığında vites değiştirmek lazımdır. Yüksek viteslerde araç belirli bir ivmeye ulaştığı için artık yüksek tork üretmeye ihtiyaç duymaz. Bu yüzden yüksek devirde düşük tork ile hareket eder. Peki vites değişikliğinde meydana gelen bu değişimler nasıl meydana gelir.




Otomobillerde vites değişimini sağlayan vites kutuları vardır. Paralel olarak 2 milin üzerinde bulunan dişlilerden oluşur. Düşük vites halinde motor mili üzerindeki dişli büyük çaplı başka bir dişli ile temasa geçer ve daha yavaş dönen bu dişli daha yüksek tork aktarılmasını sağlar. En yüksek viteste ise motor mili direk olarak hareket mekanizmasına bağlıdır.



Hurda istasyonlarında ve parçalama makinelerinde de aynı durum geçerlidir. Hurda araçları ve metalleri parçalamak için yüksek tork gereklidir. Bu yüzden tasarlanan makine düşük devirde çalışır ve yüksek tork üretir. Böylece hurdalar rahatlıkla parçalanabilir. Bu makinelerde yüksek devri kullanılması makinenin işlev göremez duruma gelmesine sebep olabilir

Sonuç olarak, tork ve devir birbiri ile ters orantılıdır. Devir ve tork değerleri ihtiyaca göre belirlenir ve ona göre motor ve dönen eleman tasarımları yapılır. Yüksek devirli bir makinenin sadece devrine bakarak kaliteli diyemeyeceğimiz gibi, düşük devirli bir makinenin de kullanışsız olduğunu söyleyemeyiz. Bu yazımızda devir ile tork arasındaki ilişkiden bahsetmeye çalıştık. Siz de eklemek istediklerinizi yorum yaparak belirtebilirsiniz.

Share: