CVT Şanzımanlar ve Varyatörler

Şanzımanlar motorda üretilen gücün belirli oranlarda tekerleklere iletilmesini sağlayan sistemlerdir. CVT şanzımanlar ise teoride sınırsız çevrim oranı sağlayan otomatik şanzıman mekanizmalarıdır. Varyatör diye isimlendirilen kasnaklardan ve bu kasnaklara gerdirilmiş bir kayıştan oluşmaktadır. CVT'nin açılımı continuously variable transmission olarak adlandırılır. Türkçeye ise sürekli değişken oranlı şanzıman olarak çevrilebilir. Otomatik vitesli araçlarda ve motorlarda kullanılmaktadır. 

Varyatörler ise CVT şanzımanlarda iki kasnak ve bu kasnakların birbirine yaklaşıp uzaklaşmasını sağlayan ekipmanlardan oluşur. Aracın hareketine göre hareket eden kasnaklar, birbirine yaklaştıkça çapı büyür, uzaklaştıkça küçülür. Burada çaptaki değişimden kasıt kasnakların birbirine yaklaşması ve uzaklaşmasıyla kasnağa geçirilen kayışın daha geniş veya dar çapta dönmesidir. Varyatörler CVT açılımına benzer şekilde variator (değiştirici) kelimesinden türetilmiş ve bu şekilde bilinirlik kazanmıştır.

CVT Şanzıman Neden Daha Verimli?

Manuel şanzımanlı araçlarda hızlanma kademeli olarak gerçekleşir. Araçla kalkış yapmak için ilk olarak 1. vites kullanılır. 2. vitese geçmek için belirli bir hıza ulaşmak gerekir. Aynı zamanda motor devri de hızlanma sırasında yükselir. Vites yükseltme sırasında ise bir miktar devirden kayıp olur. Araç bu şekilde her vites yükselmesinde bir miktar kayıp yaşar. CVT şanzımanlarda ise motor devri değişmezken hızlanma sağlanabilir. Çünkü vites geçişi olmaksızın varyatörler sayesinde gerekli çevrim oranı sağlanabilmektedir.

CVT Şanzımanların Avantajları

1. Motor hacmi ve değişkenlere bağlı olsa da genellikle CVT şanzıman, manuel şanzımanlara göre daha hafiftir. Bu durum aracın toplam ağırlığının azalmasını sağlar.
2. Bir önceki başlıkta anlattığımız üzere CVT şanzımanlar daha verimlidir.
3. CVT şanzımanlar bir çok elemanın bulunduğu manuel şanzımanlara göre daha basit yapıdadır. Bu yüzden araç maliyetini düşüren bir etken olarak düşünülebilir.
4. Vites geçişi olmadığı için vites geçişlerinde meydana gelebilecek titreme ve silkelemeler yaşanmaz. Böylece daha konforlu bir sürüş deneyimi sunar.

CVT Şanzımanların Dezavantajları

1. Yüksek güç ihtiyaçlarına uygun değildir. Bu yüzden yüksek performans istenen araçlarda ve ağır vasıtalarda kullanımı şu anki teknolojiyle sınırlıdır.
2. CVT şanzımanlar her ne kadar basit yapıda olsa da bakım maliyetleri yüksek olabilmektedir. Bunun sebebi yetkin teknik eleman ve parça azlığı olarak sıralanabilir.
3. Diğer şanzımanlı araçlarda hızlanma sırasında devir göstergesi yükselir. Fakat CVT şanzımanlı araçlarda sabit kalır. Bu durum alışkanlıklarından vazgeçmek istemeyen kişiler için dezavantaj olarak söylenebilir.
4. CVT şanzımandaki ekipmanların düzenli olarak bakımlarının yapılması gerekir. Aksi takdirde ortaya çıkan sorunlar normal şanzımanlı araçlardan daha maliyetli olacaktır.