Hidrolik pompalar belirlenen hız ve moment ile
mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye dönüştüren mekanik aksama denir. İhtiyaç
duyulan gereksinime göre farkı pompalar seçilebilir. Hidrolik pompa kullanılacak akışkan, istenilen basınç , devir sayısı, maliyet vb. kriterlere
göre seçilir. Bu yazımızda hidrolik pompa çeşitlerinden ve çalışma
prensiplerinden bahsetmeye çalışacağız.
Hidrolik pompalar emme kısmındaki düşük
basınçtaki hidrolik sıvıyı sızdırmazlığı kullanarak çeşitli pompa elemanları
yardımıyla basma kısmına iletir. Pompa çalışma esnasında geri kaçırma yapmaz.
Fakat durduğu zamanlarda geri kaçmayı engellemek amacıyla çek-valf vb elemanlar
kullanılır.
Hidrolik Pompa Çeşitleri
Dıştan Dişli pompalar
Dişli pompalar basit yapıda ve dayanıklı
olduklarından dolayı en çok kullanılan hidrolik pompa çeşitlerindendir.
Dişlilerin beraber hareketiyle dişliler ile gövde arasında oluşan hacim sızdırmazlığın da sağlanmasıyla basma
kısmına gönderilir. Dişliler ayrı mil ve yatağa sahiptir. Fakat sadece dişlilerden biri motora bağlıdır. Diğer dişli motora bağlı olan dişlinin hareketi ile çalışır. Dıştan dişli pompalarda dişliler arasından sıvı geçişi yoktur. Fakat düşük viskoziteli akışkanlarda düşük seviyelerde görülebilir. Viskozite ile ilgili bilgi için ilgili yazımıza bakabilirsiniz.
İçten dişli pompalar
Bir adet dış dişli ve bir adet iç dişliden oluşur.
İç dişli mile bağlıdır ve hareketi veren elemandır. Merkezden biraz kaçık
yerleştirilmiştir. Dış dişli de iç dişlinin tahrikiyle dönmektedir ve dişlilerin arasında
kalan hacim sayesinde hidrolik sıvı iletilmektedir. Dıştan dişli pompalardan farklı olarak sıvı giriş ve çıkış yerleri dik pozisyondadır.
Vidalı dişli pompalar
Dişli pompalar benzer bir çalışma sistemi
vardır. Vida üzerindeki dişlerin hareketleri ile hidrolik sıvının iletilmesini
sağlayan hidrolik pompalardır. Sabit ve düzgün bir debi sağlar. Sessiz bir
çalışma sağladığı için topluma açık yerlerde tercih çokça tercih edilir. Vida tasarımı dişli tasarımına göre daha karmaşık hesap ister. Vidalı kompresörlere benzer şekilde sistemleri vardır.
Paletli pompalar
Mile bağlı bir rotor ve rotorun üzerindeki
paletlerden oluşan hidrolik pompalardır. Rotorun hareketiyle paletler dönmeye
başlar ve emme kısmındaki hidrolik akışkanı basma kısmına iletir. Bu hidrolik
pompa çeşidinde de sızdırmazlık önemlidir. Paletli pompaların da çeşitleri
vardır. Fakat çalışma prensipleri benzerdir. Yüksek debi ve sessizlik istenen
durumlarda tercih edilir. Yüksek debi sağladığı için endüstriyel kullanımlarda
tercih edilir.
Pistonlu Pompalar
Birçok pistonlu pompa çeşidi vardır. Pistonlu pompalar yüksek basınç elde edilmek istenilen sistemlerde kullanılır.En önemlilerinden biri radyal pistonlu pompadır. 400-700 bar basınçlara kadar kullanılmaktadır. Yüksek basınç isteyen presler vb sistemlerde çokca kullanılır. Radyal pistonlu pompalar mile bağlı silindirin pistonları tetiklemesi ve pistonlar yardımıyla hidrolik sıvının pompalanmasını sağlamaktadır.
Yazımızda hidrolik pompalar, hidrolik pompa çeşitleri ve hidrolik pompaların nasıl çalıştığı ile ilgili bilgi vermeye çalıştık.Sizde görüş ve önerilerinizi yazarak katkıda bulunabilir yazımızı geliştirmemize yardımcı olabilirsiniz.
