Yapısında %2 den fazla Karbon (C) içeren demir-karbon alaşımlarına dökme demir denir. Yapısında karbon oranı yüksek olduğu için kırılgan yapıdadır. Düşük ergime sıcaklığına sahiptir. Bu yüzden çok kullanılan alaşımlardan biridir. Çekme dayanımları oldukça düşüktür. Fakat basma dayanımı istenilen yerlerde kullanılabilir. Çok serttirler. Döküm sırasında akışkanlığı iyidir. Sünek olmayan alaşımlardır. Yapısına farklı metaller ekleyerek farklı özelliklerde alaşımlar elde edilebilir. Başlıca dökme demirler; beyaz dökme demir, gri dökme demir, temper dökme demir, küresel (küresel grafitli) dökme demir
Dökme Demirlerin Kullanım Alanları
1. Mutfak araç gereci üretiminde dökme demir kullanımı
Dökme demirler mutfakta çokça kullanılan malzemelerdendir. Özellikle tavalarda ve pişirme gereçlerinde çokça kullanılır. Mutfak gereçlerinde dökme demirin kullanılmasının nedeni kolay şekillenebilir olması ısıyı iyi ve eşit şekilde iletmesi gösterebilir. Ayrıca içeriğinde zararlı materyaller içermemesi insan sağlığı için çok önemli kriterlerden biridir. Bildiğimiz gibi teflonlar yapışmaz özelliği ve dökme demire göre daha hafif olması sebebiyle tercih sebebi olsa da teflonun içerindeki zehirli materyaller nedeniyle günümüzde bir çok otorite tarafından teflon kullanımının azaltılması veya kullanım koşullarına uygun olarak kullanılmasını önermektedir. Dökme demir, ekmek kızartma makineleri için de çokça kullanılmaktadır. Özellikle sanayi tipi makineler dökme demirden imal edilir. Dökme demirin dezavantajı içinse ağır olması ve geç ısınması söylenebilir.
2. Dişli çark üretiminde dökme demir kullanımı
Dökme demirin kullanım alanlarından birisi de dişli çarklardır. Aşınma direnci yüksek ve yeterince mukavim olan dökme demir, özellikle büyük çaplı ve orta derecede tork aktarımlarında tercih edilen malzemedir. Tercih edilmesindeki diğer faktörler kolay işlenebilir olması, tek parça halinde dökülebilmesi ve üretim maliyetinin az olması da söylenebilir. Ayrıca dökme demirin bünyesinde bulunan grafit sayesinde kendiliğinden yağlama yapması da bir artıdır.Yüksek tork iletimi için dökme demirin kullanılması önerilmesi önerilmez. Onun yerine daha mukavemetli çelik dişliler kullanılır.
3. Motor bloğu üretiminde dökme demir kullanımı
Dökme demir, üretim yöntemi itibariyle karmaşık şekilli tasarımlar için çokça kullanılır. Motor bloğu üretiminde de dökme demir kullanılmaktadır. Günümüzde daha hafif olması ve performansı artırması nedeniyle alüminyum ve alaşımları da çokça kullanılmaktadır. Fakat dökme demirin üretimin maliyetlerinin uygun olması ve yeterli mukavemet koşullarını sağladığı için hala çokça kullanılmaktadır.
Sonuç olarak dökme demir özellikle karmaşık şekilli tasarımlarda ve mukavemet değerlerini karşılaması koşuluyla çoğu parçalarda kullanılabilir.Özellikle yazımızda dökme demir maliyetlerinin uygunluğundan, kolay şekillendirilmesi, işlenmesinin kolay olması gibi özelliklerinden bahsettik. Ayrıca dökme demirin kullanım alanları ile ilgili bir kaç örnekten yararlandık.Ağırlığından dolayı bir dezavantaja neden olsa da hala bir çok alanda dökme demir kullanılmaktadır.
